تعداد اتاق‌ها مشخص شود
پیش از اینکه بخواهد یک پلان برای ساختمان مسکونی طراحی شود باید با توجه به ابعاد زمین به تعداد اتاق هایی که می‌توان در آن فضا ایجاد کرد توجه شود. هر فضایی استاندارد خاصی دارد و فضای کمتر از آن خیلی کارآمد نخواهد بود. بنابراین با توجه به این استاندارد ها و ابعاد ساختمان تعداد اتاق خواب ها، فضای اختصاص یافته برای آشپزخانه، پذیرایی، سالن و دستشویی و حمام مشخص می‌شود. هرچند پلان ساختمان مسکونی بسیار به سلیقه معمار و البته نیاز صاحب خانه بستگی دارد.
برخی ممکن است دو اتاق استاندارد در یک فضای کوچک در نظر بگیرند، برخی وجود یک اتاق خواب بزرگ در این فضا را مناسب بدانند. اگر شما صاحب زمین هستید، باید در این رابطه نظراتتان را برای نقشه اولیه ساختمان با معمار خود در میان بگذارید.
جهت قرارگیری اتاق ها مناسب طراحی شود
جهت قرارگیری اتاق ها یکی از اصول اولیه طراحی پلان ساختمان مسکونی است. حتی می‌توان آن را مهم‌ترین نکته در طراحی نقشه ساختمان مسکونی دانست. اگر به این نکته توجه نشود و اتاق ها در جهت نامناسبی قرار بگیرند، نتیجه آن می‌شود خانه ای با تابستان بسیار گرم و زمستان بسیار سرد.
اگر می‌خواهید هر دو دما متعادل باشد بهتر است اتاق خواب ها و اتاق پذیرایی به جهت شمال قرار بگیرند. با این کار نور خورشید تا حد ممکن به اتاق های بیشتری نفوذ می‌کند.
هرچند، باید به شهر و محلی که خانه در آن ساخته می‌شود نیز توجه شود. در نظر گرفتن شرایط متداول آب و هوای یک منطقه می‌تواند این جهات را تا حدودی تغییر دهد.
مثلا در نواحی گرمسیری ممکن است تابش نور خورشید در اتاق خواب، آن را بیش از حد گرم کند. به همین دلیل خانه ها به جهت شمال شرق ساخته می‌شود. یک معمار خوب و آگاه به خوبی این جهات را می‌شناسد و می‌داند چطور شرایط آب و هوا را در طراحی پلان ساختمان مسکونی در نظر بگیرد.
نور کافی برای فضای خانه در نظر گرفته شود
یکی از اصول طراحی پلان ساختمان مسکونی که برخی از افراد به آن توجهی نمی‌کنند نور خانه است. اغلب مواقع می‌توان برخی نقاط خانه را به راحتی با نور طبیعی روشن کرد. انتخاب پنجره های بزرگ یا سرتاسری در چنین مواقعی بسیار موثر خواهند بود. نکته قابل توجه درباره نور طبیعی این است که نور طبیعی برای روحیه افراد داخل خانه بسیار اهمیت دارد.
در فضاهایی که نور طبیعی کمتری به داخل خانه تابیده می‌شود، افراد با افسردگی، اضافه وزن و بیخوابی مواجه می‌شوند. بنابراین اگر چنین امکانی وجود دارد، چرا از آن استفاده نشود؟
اینکه پنجره ها در کدام نقطه از خانه قرار بگیرند و چه فضایی را به خودشان اختصاص دهند از جمله مواردی هستند که باید در طراحی نقشه ساختمان مسکونی در نظر گرفته شود. بهره‌‌گیری از نور طبیعی خورشید برای روشن کردن فضای داخلی خانه، در مصرف انرژی نیز بسیار تاثیرگذار خواهد بود.
هرچند به دلیل معذوریت هایی که آپارتمان های شهری دارند برطرف کردن صد در صد این نیاز در یک خانه آپارتمانی گاهی دشوار می‌شود. اما در طراحی پلان های ویلایی، با توجه به اینکه فضای اطراف نیز به ویلا اختصاص دارد، به راحتی می‌توان حتی بخشی از دیوا ها را به طور کامل شیشه ای در نظر گرفته یا پنجره های بزرگ برای اتاق ها انتخاب کرد.
همه این موارد باید در نقشه ساختمان مشخص شود. از محل قرار گیری پنجره ها، تا ابعاد و ارتفاعی که دارند. مشخص بودن این موارد در پلان ساختمان مسکونی می‌تواند به ساخت بهتر آن و برآورد هزینه ها بسیار تاثیرگذار باشد.
پلان ساختمان مسکونی کاربردی و منطقی طراحی شود
با وجود اینکه این روز ها طراحی های خلاقانه و مدرن بسیار مورد توجه قرار می‌گیرند، اما در طراحی نقشه ساختمان مسکونی مساله ای که بیش از این ها اهمیت دارد طراحی کاربردی و منطقی پلان ساختمان است. این یعنی باید هر چیزی در جای درستی قرار بگیرد.
محل قرارگیری کمد دیواری، برق‌کشی، راهرو ها و مسیر های بین اتاق خواب و سایر نقاط خانه، همه باید بر اساس یک اصول و منطق پیش بروند تا اشخاصی که در خانه زندگی می‌کنند در راحتی کامل باشند. حتی در نظر گرفتن جایی برای قرار گرفتن جاکفشی در کنار در هم می‌تواند از جمله اصولی باشد که در طراحی پلان ساختمان مسکونی مد نظر قرار گرفته می‌شود.
امنیت ساختمان فراموش نشود
در حالیکه برخی تصور می‌کنند پلان ساختمان فقط یک نقشه اولیه از فضای داخلی ساختمان است، اما امنیت ساکنین داخل خانه نیز در همین مرحله باید در نظر گرفته شود.
بعنوان مثال در طراحی پلان آپارتمانی در نظر گرفتن راه خروج اضطراری از اهمیت بالایی برخوردار است. بخصوص آپارتمان هایی که تعداد طبقاتشان زیاد است. این خروج اضطراری فقط یکی از موارد ایمنی است که هنگام طراحی نقشه ساختمان مسکونی مدنظر قرار می‌گیرد. در این مرحله کمک گرفتن از تکنسین های حرفه ای می‌تواند بسیار کارساز باشد.
به بودجه توجه شود
پلان اولیه یک ساختمان می‌تواند تا حد زیادی بودجه ای که برای ساخت در نظر دارید را مشخص کند. با توجه به این بودجه، طراحی نقشه ساختمان آغاز شده و شرایط مختلف ساخت و ساز اولویت بندی می‌شود. ایمنی ساختمان، مواد اولیه ساخت دیوار ها، سایز و ضخامت دیوار ها، ابعاد پنجره ها، دوجداره بودن، عایق صدا بودن و تمامی این موارد از جمله نکاتی هستند که می‌توانند در بودجه بندی مشخص تاثیرگذار باشند.
چیدمان وسایل نمایش داده شود
به ندرت پیش می‌آید که پلان ساختمان چیزی بیش از یک سری مستطیل و خطوط و ابعاد آن‌ها باشد. اما اخیرا ارائه یک چیدمان اولیه در این فضای کشیده شده می‌تواند ایده بهتری برای شروع کار باشد. گاهی همین چیدمان فرضی می‌تواند تا حدودی نقشه اولیه ساختمان را تغییر دهد. معمولا طراحان از طرح های استاندارد مبلمان در طراحی پلان ساختمان مسکونی کمک می‌گیرند تا بهتر بتوانند ابعاد یک فضا را مشخص کنند. توجه نکردن به این نکته گاهی ممکن است موجب شود فضای طراحی شده برای قرار گرفتن مبلمان یا تختخواب مناسب نباشد.
منبع: شرکت معماری و دکوراسیون داخلی تهران دیزاین سنتر